กุยมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Saiga tatarica Linnaeusในสกุล Bovidaeมีชื่อสามัญว่า saiga antelopeมีชื่อยาในภาษาละตินว่า Cornu saigae Tataricaeเจอในที่ราบท้องทุ่งแล้วก็ในที่สูงที่มีอากาศหนาวจัด และก็มักมีฝุ่นทรายเกลื่อนกลาดกระจุยกระจายอยู่ ตั้งแต่ประเทศโปรแลนด์ไปถึงที่ราบสูงตอนใต้ของรัสเซียถึงทุ่งหญ้าที่ราบสูงในประเทศมองดูโกเลีย
ชีววิทยาของกุยกุย เป็นสัตว์กินนม กีบคู่ ขนาดวัดจากปลายจมูกถึงก้นยาว ๑.๑0-๑.๔0 เมตร หางยาว 0.๘0-๑.๓0 เมตร สูง ๖0-๘0 เซนติเมตร น้ำหนักตัว ๒๓-๔0 กิโลกรัม หัวใหญ่รวมทั้งอ้วน ตัวเมียไม่มีเขา ตัวผู้มีเขารูปเหมือนพิณฝรั่ง ยาว ๒0-๒๖ ซม. มีวงเป็นข้อนูนต่อเนื่องกันขึ้นไปจากโคนเขา ถึงแทบปลายเขา ๑0-๑๖ วง ระยะระหว่างวงนูนราว ๒ ซม. ปลายแหลม ดั้งดกและโค้งโก่ง จมูกคล้ายกระเปาะพอง มีสันตามยาว รูจมูกเปิดออกทางด้านล่างด้านในรูจมูกมีโครงสร้างพิเศษหลายสิ่งหลายอย่าง กระดูกรุ่งโรจน์ดีเลิศรวมทั้งเรียงช้อนล้ำกัน ภายในมีขนครึ้ม ต่อมและร่องมูก สำหรับกรองฝุ่นและก็ทำให้อากาศที่หายใจเข้าไปอุ่นและชุ่มชื้นขึ้น มีประสาทดมดีเลิศ นอกเหนือจากนั้นในรูจมูกยังมีถุงที่พองได้ ข้างในบุด้วยเยื่อเมือก มีขนที่ใต้คอครึ้มเพื่อกันความหนาว ในช่วงฤดูขนบนตัวจะเกรียนสีน้ำตาลออกแดง จมูกแล้วก็หน้าผากสีน้ำตาลคล้ำกว่า บนกระหม่อมมีลายสีออกเทา รอบตูด ใต้ท้อง รวมทั้งหางสีขาว ในฤดูหนาวขนจะยาวแล้วก็ดกกว่า มีขนรองหนา มีสีขาวเทาตลอดลำตัว กุยมีขาเรียวยาว ด้นหลังกีบกางออกน้อย หางสั้นมากมาย ใต้หางไม่มีขน สัตว์จำพวกนี้ถูกใจอยู่เป็นฝูงเล็ก ในช่วงฤดูใบไม้ตก มักรวมฝูงรวมทั้งย้ายที่อยู่ลงไป ทางใต้ที่อบอุ่นกว่า ในช่วงฤดูใบไม้ผลิ (ราวเมษายน) เพศผู้ย้ายที่อยู่ขึ้นไปด้านเหนือก่อน แล้วฝูงตัวเมียก็ย้ายที่อยู่ขึ้นไปสมทบ เวลาวิ่งมักก้มตัวต่ำ แต่วิ่งได้เร็วถึงชั่วโมงละ ๖0 กม. ชอบกินใบไม้ตามพุ่มไม้รวมทั้งใบหญ้า อดน้ำได้นาน
คุณประโยชน์ทางยาเขากุยมีที่ใช้อีกทั้งในยาไทยแล้วก็ยาจีน โดยมากที่มีขายในร้านค้ายาจีนมาจากทางภาคเหนือของเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ ประเทศสหรัฐประชากรจีน มีสีขาวๆถึงสีขาวอมเหลือง ราว ๑ ใน ๓ ถึงกึ่งหนึ่งจากโคนเขามีเนื้อกระดูกที่แข็งและแน่นเมื่อคัดแยกออกจะก่อให้เขากลวง โปร่งใส เมื่อส่องกับแสงสว่างจะมองเห็นข้างในช่วงหลังเขากุยมีช่องเล็กๆ ทอดเป็นเส้นตรงยาวไปจนถึงปลายเขา เรียก รูทะลุปลายเขา ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของเขากุย
การเตรียมเขากุยสำหรับใช้เป็นยาทำได้ ๒ วิธี คือ๑.ทำเป็นแผ่นบางๆ ซึ่งทำโดยการเอาเขาที่เอาเนื้อกระดูกออกแล้ว แช่น้ำอุ่นไว้เป็นระยะเวลาที่ยาวนานพอสมควร คัดออกจากน้ำแล้วตัดตามแนวขวางเป็นชิ้นบางๆแล้วทำให้แห้ง
๒.ทำเป็นผงละเอียด โดยใช้เขาที่เอาเนื้อกระดูกออกแล้ว นำไปบดเป็นผุยผงละเอียด
แบบเรียนยาสรรพคุณโบราณว่า
เขากุยเป็นยาเย็น มีรสเค็ม ใช้แก้ไข้สูง รวมทั้งอาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับลักษณะของการมีไข้สูง ดังเช่นว่า สลบ ชัก เพ้อ บ้า ฯลฯ แก้โรคลมชัก
จีนว่ายานี้เป็นยาแก้ตับทำงานมากเกินความจำเป็น มีสรรพคุณกำจัดความร้อนรวมทั้งพิษต่างๆในร่างกาย เมื่อรับประทานเขากุยแล้วจะทำให้ตัวเย็น และก็สรรพคุณนี้แรงกว่า เขากระบือราว ๑๕ เท่า (บางทีอาจใช้เขาควายแทนได้)
