น้ำมันระกำ (Methyl Salicylate)น้ำมันระกำเป็นอย่างไร
น้ำมันระกำ เมทิลซาลิไซเลต (Methyl salicylate หรือ Wintergreen oil หรือ Oil of wintergreen) เป็นสารอินทรีย์ในธรรมชาติพบได้จากพืชหลายชนิดโดยยิ่งไปกว่านั้นพืชในกรุ๊ปวินเทอร์กรีน (Wintergreen) รวมถึงพืชอีกหลายชนิดที่ผลิต เมทิลซาลิไซเลต ในจำนวนเล็กน้อย ยกตัวอย่างเช่น
- สปีชี่ส่วนมากของสกุล Pyrolaceae โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสกุล Pyrola
- บางสปีชี่ของสกุล Gaultheria ในสกุล Ericaceae
- บางสปีชี่ของสกุล Betula ในวงศ์ Betulaceae โดยเฉพาะในสกุลย่อย Betulenta
แม้กระนั้นในขณะนี้นักวิทยาศาสตร์ สามารถสังเคราะห์สารเมทิลซาลิไซเลตแบบที่เจอในน้ำมันระกำได้เช่นกัน แล้วก็ถูกประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมผลิตน้ำหอม อาหาร เครื่องดื่ม และยาในบ้านพวกเรา น้ำมันระกำมักถูกนำมาเป็นส่วนผสมของ ครีม ขี้ผึ้ง น้ำมันทาถูนวด สำหรับลดอาการปวดของกล้ามเนื้อแล้วก็ปวดข้อ ซึ่งสารเมทิลซาลิไซเลตในน้ำมันระกำมักใช้ได้ผลในทางที่ดีกับอาการปวดประเภททันควันไม่ร้ายแรง แต่อาการปวดชนิดเรื้อรังจะเห็นผลน้อย
สูตรเคมีรวมทั้งสูตรองค์ประกอบ น้ำมันระกำ (Methyl Salicylate) เป็นสารอินทรีย์ในสูตรโครงสร้างมีกลุ่ม เอสเทอร์ (Esters) วงแหวนเบนซินที่สามารถดูดรังสีอุลตร้าไวโอเลตได้ เป็นส่วนประกอบหลักและมีชื่อทางเคมีตาม IUPACเป็นmetyl 2-hydroxybenzoate มีสูตรเคมี C6H4(HD)COOCH3 มีน้ำหนักโมเลกุล 152.1494g/mal มีจุดหลอมเหลวที่ -9 องศาเซลเซียส (ºC) จุดเดือดอยู่ที่ 220-224 องศาเซลเซียส (ºC) สามารถติดไฟได้ และสามารถละลายได้ดีในแอลกอฮอลล์ กรดอะซิว่ากล่าวก อีเทอร์ ส่วนในน้ำละลายได้นิดหน่อย
สูตรโครงสร้างทางเคมีของเมทิลซาลิไซเลท
ที่มา : Wikipedia ที่มา : Brahmachari (2009)
ที่มา/แหล่งที่เจอ น้ำมันระกำ หรือ เมทิลซาลิไซเลต ในอดีตกาลนั้นสามารถสกัดได้จากธรรมชาติเพียงอย่างเดียว แม้กระนั้นในตอนนี้ เมื่อวงการวิทยาศาสตร์ล้ำหน้าขึ้น นักวิทยาศาสตร์ก็เลยสามารถสังเคราะห์ขึ้นมาได้ ซึ่งสามารถแยกสาเหตุของน้ำมันระกำได้คือ
- ได้มากจากธรรมชาติ จะได้มาจากการกลั่นใบของต้นไม้ชนิดหนึ่งที่มี ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Gaultheria procumbens Linn. ชื่ออังกฤษ wintergreen, Checkerberry, Teaberry Tree, อยู่ในวงศ์ ERICAEAE ลักษณะ เป็นไม้พุ่มเล็กๆแผ่ไปตามดิน ยอดจะยกขึ้นสูงราวๆ10-15 เซนติเมตร มีอายุเกิน 1 ปี ใบ เดี่ยวออกสลับกัน ใบสีเขียวแก่ รูปไข่ ยาว 1-2 ซม. ใบมีกลิ่นหอมยวนใจหวานรสฝาด ดอก สีขาวเป็นรูประฆัง ยาว 5 มม. ออกที่ข้อด้านข้างใบ ผล เป็น capsule สีม่วง มีส่วนของกลีบรองกสีบดอก สีแดงสดติดอยู่ ซึ่งในใบจะมีสาร methyl Salicylate อยู่ถึง 99% เลยทีเดียว โดยพืชชนิดนี้เป็นพืชพื้นบ้านของทวีปอเมริกาเหนือรวมทั้ง
- ได้มาจากการสังเคราะห์สารเคมี โดยการผลิต น้ำมันระกำทางด้านวิทยาศาสตร์ได้จากการสังเคราะห์สารมีชื่อทางเคมีว่า Salicylyl acetate เป็นอนุพันธ์เอสคุณร์ ของ Salicylic acid และก็ methyl salicylate โดยใช้ปฏิกิริยาคอนเดนเซซั่น ของกรดซาลิไซลิก กับ เมทานอล โดยทำให้กรดซัลฟิวริกผ่าน esterification กรด Salicylic จะละลายในเมทานอลเพิ่มกรดกำมะถันและก็ความร้อน เวลาในการทำปฏิกิริยาคือ 3 ชั่วโมง ที่อุณหภูมิ 90-100 ℃ เมื่อปลดปล่อยให้เย็นถึง 30 ℃ แล้วก็ใช้น้ำมันล้างด้วยสารละลายโซเดียมคาร์บอเนตที่มีค่า pH 8 ด้านบนแล้วล้างด้วยน้ำ 1 ครั้ง น้ำ. ส่วนผู้กระทำลั่นด้วยเครื่องสุญญากาศ 95-110 ℃ (1.33-2.0kPa) กลั่นให้ได้เมทิลซาลิไซเลต 80% หรือปริมาณเมทิลเซลิเซียลในอุตสาหกรรมทั่วไปพอๆกับ 99.5%
ผลดีและสรรพคุณ ประโยชน์แล้วก็สรรพคุณของน้ำมันระกำ (Methyl Salicylate)เป็นใช้เป็นยาระงับปวดประเภทใช้เฉพาะที่สำหรับบรรเทาอาการปวดต่างๆที่ไม่รุนแรง ตัวอย่างเช่น ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อจากภาวะตึงหรือเคล็ด ข้อต่ออักเสบ บอบช้ำ หรือปวดหลัง ฯลฯ โดยยานี้จะช่วยให้คนป่วยรู้สึกเย็นรอบๆผิวหนังในตอนแรก ต่อจากนั้นจะเบาๆอุ่นขึ้น ซึ่งช่วยเบี่ยงเบนความพึงพอใจจากการรู้สึกถึงลักษณะของการปวด นอกนั้น ยังอาจใช้รักษาโรคอื่นๆตามดุลยพินิจของแพทย์ด้วย น้ำมันระกำมีกลไกการออกฤทธิ์ โดยตัวยาจะกระตุ้นปลายประสาทที่รับความรู้สึกถึงความร้อน - อบอุ่น ทำให้ร่างกายเกิดการตอบสนองถึงการบรรเทาอาการปวดลดลง ก็เลยทำให้รู้สึกถึงฤทธิ์การดูแลและรักษาตามคุณประโยชน์ ในการศึกษาวิจัยฤทธิ์ทางเภสัชยังเจออีกว่าน้ำมันระกำสามารถแก้ไข ต้านการปวดบวมแล้วก็อักเสบ แถมมีฤทธิ์เป็นยาชาแบบอ่อนๆแล้วก็มี pH เป็นกรด ออกจะแรง รวมทั้งมีโมเลกุลแบบ BHA ด้วย มีฤทธิ์เป็นยาปฏิชีวนะแบบอ่อนๆทำให้ทำลายแบคทีเรียที่ผิวหน้าได้มักใช้ในอุตสาหกรรมผลิตยา แอสไพริน ซาลิโซเลต และยาฆ่าเชื้อ
ยิ่งไปกว่านี้ยังคงใช้เมทิลซาลีไซเลตในอุตสาหกรรมอื่นๆอีกดังเช่นว่า เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ต่างๆเป็นต้นว่า ยาสีฟัน แป้งฝุ่น ยาหม่อง อุตสาหกรรมย้อม น้ำหอม ฯลฯ
การศึกษาทางเภสัชวิทยา รายงานทางเภสัชวิทยาของน้ำมันระกำนั้นไม่ค่อยรายงานมากมาย นักเขียนสามารถเก็บรวบรวมมาได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น ดังเช่น กรดซาลิไซลิก มีฤทธิ์สำหรับในการต้านทานเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา เชื้อไวรัส ต่อต้านสะเก็ดเงิน โดยสมุนไพรที่พบกรดซาลิไซลิก จะพบได้ทั่วไปในพืชสกุล Salix อาทิเช่น สนุ่น willow นอกจากนั้นยังพบในต้น wintergreen (Gaultheria procumbens) ที่นำมาทำน้ำมันระกำเป็นต้น แล้วก็การใช้น้ำมันระกำ(เมทิลซาลิไซเลต)ทาร่วมกับการรับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือดอย่างเช่น Warfarin, Dicumarol สามารถทำให้เลือดออกตามร่างกายได้ง่ายขึ้น ด้วยเหตุนี้หากแจ้งให้หมอทราบก่อนใช้ยา หมอจะปรับขนาดรับประทานของ Warfarin และ Dicumarol ให้เหมาะสมกับคนป่วยเป็นกรณีๆไป
การเล่าเรียนทางพิษวิทยามีรายงานการเล่าเรียนความเป็นพิษกะทันหันในน้ำมันระกำ (Methyl Salicylate) โดยให้ทางปากแก่ตัวทดลอง พบว่าค่า LD50=1110 มก./น้ำหนักตัว (กิโล) และเมื่อฉีดเข้ากล้ามเนื้อตัวทดลองพบว่า ค่า LD50=887 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว (กิโลกรัม) สารเมทิลซาลิไซเลตหรือน้ำมันระกำบริสุทธิ์จัดเป็นสารเคมีที่เป็นพิษ ร่างกายมนุษย์ไม่ควรได้รับเมทิลซาลิไซเลต เกิน 101 มก./น้ำหนักตัว 1 กิโล ในปี คริสต์ศักราช 2007 (พุทธศักราช 2550) มีรายงานของนักกีฬาที่วิ่งข้ามประเทศเสียชีวิตเหตุเพราะร่างกายของเขามีการดูดซับเมทิลซาลิไซเลตมากเกินความจำเป็นด้วยการใช้ยาใช้ภายนอก แก้ปวด ด้วยเหตุนั้นจึงควรทำความเข้าใจกับผู้ใช้/คนเจ็บ โดยเฉพาะการใช้ยาทาเมทิลซาลิไซเลตกับเด็กเล็กซึ่งจะมีการเสี่ยงสูงกว่าผู้ป่วยในกลุ่มอื่นๆซึ่งก่อนการเลือกใช้เภสัชภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของยานี้จำเป็นต้องขอคำแนะนำแพทย์หรือเภสัชกรก่อนจะมีการใช้ยาทุกคราว
ขนาด/จำนวนที่ควรจะใช้ น้ำมันระกำตามตลาดในบ้านเราจำนวนมากนั้นชอบเห็นเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆที่มีส่วนผสมของน้ำมันระกำ หรือ เป็นส่วนผสมของยาถูนวดที่ใช้ทาภายนอกเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งก็มีกฏเกณฑ์ขององค์การอนามัยโลก (WHO) บอกว่าร่างกายมนุษย์ไม่ควรได้รับเมทิลยาลิไซเลตเกิน 101 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว (โล) โดยถ้าหากใช้เป็นยาใช้ภายนอกก็บางทีก็อาจจะใช้ทาได้ในรอบๆที่ปวดวันละ 3-4 ครั้ง ก็คงจะเพียงพอแล้ว
ข้อเสนอแนะ/ข้อควรปฏิบัติตาม- เนื่องจากว่าน้ำมันระกำมีฤทธิ์คล้ายแอสไพรินโดยเหตุนั้นจึงควรแจ้งให้แพทย์รู้ก่อนใช้ยาแม้มีประวัติแพ้ยาหรือองค์ประกอบของยาจำพวกนี้ แพ้ยาแอสไพรินหรือยาในกรุ๊ปซาลิไซเลต และก็ยาจำพวกอื่น อาหาร หรือสารใดๆก็ตาม
- คนที่อยู่ในช่วงให้นมบุตรควรจะหลบหลีกการใช้ทาบริเวณเต้านม
- ห้ามให้เด็กอายุต่ำลงยิ่งกว่า 12 ปี ใช้โดยไม่ได้ขอความเห็นหมอ
- ห้ามป้ายยานี้ในรอบๆที่เป็นแผลเปิด แผลไหม้
- แม้ทายานี้แล้วมีอาการแสบร้อนจัดขึ้นให้ล้างออกด้วยน้ำสบู่แล้วขัดเบาๆเพื่อทำความสะ อาดกำจัดยาออกไป
- ห้ามป้ายยานี้รอบๆ ตา อวัยวะเพศ โพรงปาก เนื่องจากว่ายาจะทำให้กำเนิดอาการระคายเคืองอย่างยิ่งต่อเนื้อเยื่อเหล่านั้น
- เลี่ยงการใช้เพื่อสูดกลิ่น ด้วยเหตุว่าบางทีอาจก่อการเคืองเยื่อเมือกบุทางเดินหายใจได้
- ถ้าหากใช้ยาชนิดครีม เจล โลชั่น ออยล์ ขี้ผึ้ง หรือสเปรย์ ให้ทาบางๆในบริเวณที่มีลักษณะปวด และก็นวดเบาๆให้ยาซึมเข้าสู่ผิวหนัง
- การใช้ยาแบบเป็นน้ำหรือแท่ง ให้ทายารอบๆที่มีอาการปวด ต่อจากนั้นนวดช้าๆจนยาซึมลงผิวหนัง
- การใช้ยาจำพวกแผ่นติด ให้ลอกแผ่นฟิล์มออก แล้วหลังจากนั้นติดบริเวณที่มีลักษณะอาการปวดให้แนบสนิทไปกับผิวหนัง โดยใช้วันละ 1-2 ครั้ง ตามอยากได้
ส่วนผลข้างเคียงจากการใช้น้ำมันระกำ Methyl Salicylateอาจจะส่งผลให้เกิดผลข้างเคียง อาทิเช่น ผิวระคายเคือง แสบ แดง มีลักษณะอาการชา รู้สึกเจ็บปวดคล้ายเข็มทิ่มแทงตามผิวหนัง เกิดภาวะภูไม่ไวเกิน ฯลฯ
แม้กระนั้น หากพบผลกระทบรุนแรงจากการใช้น้ำมันระกำ (Methyl Salicylate) ดังนี้ ควรหยุดใช้ยาและก็ไปพบหมอโดยทันที ยกตัวอย่างเช่น
- มีอาการแพ้ยา อาทิเช่น เป็นลมเป็นแล้งพิษ หายใจไม่สะดวก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม คอบวม ฯลฯ
- มีอาการแสบอย่างรุนแรง เจ็บ บวม หรือพุพองในบริเวณที่ใช้ยา ถ้าเกิดพบอาการดังที่กล่าวถึงมาแล้วให้รีบล้างยาออกก่อนและไปพบแพทย์ทันที
เอกสารอ้างอิง- สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.สอบถามเกี่ยวกับสมุนไพร.กระดานถาม-ตอบ
- Brahmachari, G. 2009. Natural products: chemistry, biochemistry and pharmacology. Alpha Science International Ltd, Oxford. http://www.disthai.com/
- ต้นน้ำมันระกำมีประโยชน์อย่างไร.ไทยเกษตรศาสตร์.(ออนไลน์)เข้าถึงได้จาก
- Methyt Salicylate (เมทิลซาสิไซเลต)-รายละเอียดของยา.พบแพทย์ดอทคอม(ออนไลน์)เข้าถึงได้จาก
- เมทิลซาสิไซเลต.วิกิพีเดียสารานุกรมเสรี(ออนไลน์)เข้าถึงได้จาก
- Yü-Liang Chou 1952. Floral morphology of three species of Gaultheria: Contributions from the Hull Botanical Laboratory. Botanical Gazette 114:198–221 First page free
- Gibbons, Euell. "Stalking the Healthful Herbs." New York: David McKay Company. 1966. pg. 92.
