งาดำ รูปแบบของปีบต้นปีบ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงกับขนาดกลาง ลำต้นตรง มีความสูงราว 5-10 เมตร เปลือกต้นเป็นสีเทาเข้มแตกเป็นร่องลึก มีช่องอากาศ รากเกิดเป็นegrtykyukหน่อ;op'op'io เจริญงาดำเป็นต้trjytkyuนuilใหม่kyukได้ เพาะพันธุ์ด้วยวิธีการuilนำเม็ดมาเพาะ หรือใช้rthต้นอ่อนrthที่เกิดจhrtjytkuilากรากบ;ioริเวณของต้นแม่ เอามาตัดเป็นท่op;อนสั้นๆแuilล้'rhjtrhrtวเอามาerhtuilrthปักชำในกuilระบะluiluiกรวยi;oi;ที่ผสมด้วยuilเu;oiio;lถ้าแกลบก็ไio;ioด้ ปีrjhบเป็ulนuilพัoi;ioนธุ์พืชพื้นเมื;i;'ioองของเมียนมาร์แลkluikuikioะก็ไทยที่ขึ้นขจัดthขจายอio;ยู่ทั่วjtyไปตามuiltyjtyuiป่าเบญจพรรyukyukณรวมทั้งป่าดuluililงดิบแล้งทางภาคเหนืuอ ภาคตะวันiluiluilตก แลluiluะก็ioทางภาคอีสานต้นปีปใบrthบ luiรูปแบบขอuirthงใulilบเป็นใlบปuiliulio;;ระกอบแlulhrhrthบบrtขนนluuiก 3 ชั้น มีความกว้างlhtyjui;oi;ราว 13-tykjyukyuuil20 ซม.และยาวปuilระมาณyukuil 1uuiluiluili6ui-26 เuilซนuiติเมตerhrlio;ioรi;io;l ก้านใบยtyาว 3.5-6 เuuiluiliiluiซนติtyjเมตร ที่ตัวใoi;บจytjะประกอบutyjtyykyukปtyjด้วยศูนย์กลghrthาrlehtrttyio;rhยาวปrlthระมาณlui 13-19
งาดำเซนติioเ;io;มตegร rhมีjtyjyukใบioย่อยyu 4-6 คู่ กว้jางkyประมาthtณ|ราว|ราวtyoi;jytergๆrryuk|โดยtrปรykuilioio;;io;ะมtาyjukณ}u 2.th5jtyj-3 ;ioซม.รวมทั้yukงยาวhgrthykjtyดยประมาณrthytj 4-5 เซนติเมtyjyulตรuil ลักษณะใบมีรูปร่iluางคoi;ล้ายรูปหอlกปนรูปไข่ ปลuilายใบเรียวegrแหลioiม ฐio;านuใบเuiป็นรูปลิ่ม ขuilอบergของใบuio;ilหยักuilเป็นซี่หยาบๆเนื้อใบเกลี้ยงบางคล้ายกับกระดาษบปีบดอกปีluiluilบ ลักษณะดอกเป็นช่อกลุ่มแยhtyกแขนง มีrtuilhluความยlio;าวปรio;ะมาณ 10-25 ซe;gergม. ดอtrกย่อยจะrrhประกอrthบไปด้วยrthกtyjลีบเลี้ยงสีเhrtขียว ดอjtyjกrtมีกลิ่นหอม มีควykามกว้างtrhราว 0.5 ซม.io;และยาวโดยประมาณ 6-10 เซนติเมตร เชื่อมกันเป็นหลuilอดกuliระโถนปา;ejrhrthrthtyjtyกแตร แยกออกเป็น 5 แฉก 3 แฉกรูปreขอบขนาน 2tyj แฉกด้kyuานilล่างค่อนข้ereางแหลมykyuk มีเกสuilรตัวykykyผู้จำนวน 4 ก้าน สuilองคู่จะยาrgeruilวkygeujtyjtykไม่เท่uilากัน แล้วก็มีเกสรตัวเมียethtyj;po'ปริมาณ 1 ก้าน อยู่เหนือวงuilกลีบ โดยดอukyukykyuuilกปีบจะมีuilดอกhในช่วงพฤศจิกายนykutynjถึงkyuเดือนพrhrtฤntyjษภาyuคมyukyดjtyอกปีบผลo;ปีบ ลักtytykjษณะkyeuuilkyukได้ผลงาดำแห้kykuyukyuงแตกuil ผลแuilบนยาว ขอบuilนาน มีyuuylเนื้อและเมล็ดไม่น้อo;ikgeuilrgerยเลยทีเดียว เป็นแผ่นบางมีปีgtyกสรรพคุณของปีบดyอกมีสรรrehtrtพคุณเป็นยาบำluilukyergรุงกำลัง (kiuดอก)ช่วยบำรุงเลือด (ดอก)รากช่วยบำรุงรักษาปอด (ราก)ช่วยjyuรักษาวัณโรค (ราก)ใช้เป็นยารักษาhtytyjytjyไซนัerสอัyukกเสบ (ดอก)ช่วยรักuiluษาริดสีดวงจมูก ด้วยการใช้ดอกที่ilตากแห้งแล้ehrejtyjวนำkwgมาio;ioมวนเป็นยาสูบดูดเพื่อรักio;iษาอาการ งาดำ(ดอก)ช่วยรักjtyษาอาการหอบหืด หอบอิดโรย ทำใi;io;ห้uilระบบการหายใจดีขึ้นด้วยการใช้ดอกปีio;บแห้งราว 6-7 ดอก แล้วมวนเป็นบุหรี่ดูด เพื่อerggรักษาอาการหอบหืดได้ (ราก, ดอก)วยรักษาปอดพิการ (ราก)ใช้เป็นยาแก้ลม (ดอก)ใบใช้มวนเป็นบุห;รี่ดูดแทนฝิ่น เพื่อช่วยขยายหลอดลมและรักษาอาการหอบหืดได้ด้วยเหมือนกัน (ใบ)
