โกศเขมาชื่อสมุนไพร โกศเขมาชื่ออื่นๆ / ชื่อท้องถิ่น โกศหอม (ไทย) , ซังตุ๊ก (จีนแต้จิ๋ว) , ซางจู๋ (จีนกลาง)ชื่อวิทยาศาสตร์ Atractylodes lancea (Thunb.) DC.ชื่อสามัญ Atractylodesวงศ์ Compositaeถิ่นกำเนิด โกศขมา มีบ้านเกิดเมืองนอนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีนรวมทั้งแมนจูเรีย แถมเขตเหอดกน เจียงซู หูเป่ย ซานตง อันฮุย เจ๋อเจียง เจียงซีเสฉวน ฯลฯ แหล่งผลิตที่มีคุณภาพดีเยี่ยมที่สุด เป็น เขตเหอดกน แต่ว่าแหล่งผลิตที่ใหญ่ที่สุด คือ เขตหูเป่ย
ทั้งนี้ โกศเขมา มีเขตผู้กระทำระจายชนิดในประเทศจีน ญี่ปุ่น ประเทศเกาหลี และก็รัสเซียโดยชอบเจอหญ้า ในป่า และตามซอกหิน
ลักษณะทั่วไป โกศเขมา จัดเป็นไม้ล้มลุกอายุยาวนานหลายปี สูง30-100 เซนติเมตร เหง้าทอดนอนหรือตั้งขึ้น มีรากพิเศษขนาดเท่าๆกันเยอะๆ โดยเหง้าค่อนข้างจะกลมหรือยาว รูปทรงกระบอกมีกลิ่นหอมหวนมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางราวๆ 1-2 เซนติเมตร ผิวมีลักษณะตะปุ่มตะป่ำ ปุ่มป่ำ เปลือกนอกเหมือนผิวมะกรูด มีสีน้ำตาลอมเทา สีน้ำตาลเข้ม หรือสีน้ำตาลแกมดำ มีรอยย่นรวมทั้งรอยบิดตามแนวขวาง เนื้อในแน่น เมื่อฝานหัวออกใหม่ๆจะเป็นสีขาวขุ่นที่เนื้อใน รวมทั้งมีทาสีแสดของชันน้ำมันอยู่เล็กน้อยทั่วๆไปมีกลิ่นหอมหวนเฉพาะ รสหวานอมขมนิดหน่อย รวมทั้งเผ็ดร้อน โดยเหง้าใต้ดินนี้เป็นส่วนที่ใช้สำหรับทำยาโดยจะเรียกว่า “โกฐเขมา” ส่วนลำต้นขึ้นคนเดียวหรือเป็นกลุ่ม ไม่แตกกิ่งหรือแตกกิ่งเฉพาะตอนบน มีขนเหมือนใยแมงมุมบางส่วน
ใบเป็นใบคนเดียว เรียงเวียนแผ่นใบบางเหมือนกระดาษซึ่งมีหลายแบบอย่างแม้กระนั้นส่วนใหญ่เป็นรูปหอกหยักซี่ฟัน ใบใกล้โดนต้นรูปไข่ กว้าง 5-8 ซม. ยาว 8-12 ซม. ขอบเรียบหรือหยักแบบขนนก 3-5 แฉก แฉกข้างรูปรีหรือรูปไข่กลับแกมรี แฉกปลายรูปกลม รูปไข่กลับ รูปไข่ หรือรูปรี ก้านใบสั้น ใบบริเวณกึ่งกลางต้นรูปไข่กลับ รูปไข่กลับปนรี รูปรีแคบ หรือรูปใบหอกกลับ
ช่อดอกออกเป็นแบบช่อกระจุกแน่น ออกลำพังหรือหลายช่อ ตามปลายกิ่ง วงใบตกแต่งมี 5-7 แถวขอบมีขนคล้ายใยแมงมุมเล็กน้อย ปลายมน ใบประดับประดาวงนอกรูปไข่ถึงรูปใบหอก กว้าง 2-3 มิลลิเมตรยาว 3-6 มม. ใบเสริมแต่งกลางรูปไขถึงรูปไข่ปนรี หรือรูปรี กว้าง 3-4 มม. ยาว 0.6-1 ซม. ใบตกแต่งวงในรูปรีถึงรูปแถบ กว้าง 2-3 มิลลิเมตร ยาว 1.1-1.2 เซนติเมตร ปลายใบเสริมแต่งในสุดอาจมีสีแดง ด้านบนของฐานดอกแบน มีเกล็ดหนาแน่น ดอกสีขาวเป็นดอกสมบูรณ์เพศ หรือดอกเพศภรรยาที่มีเกสรเพศผู้ลดรูป กลีบเกลี้ยงเป็นขน สีน้ำตาลถึงขาวหม่น มี 1 แถว โคนติดกันเป็นวง ยาว 7-8 มิลลิเมตร กลีบยาวประมาณ 9 มิลลิเมตร ปลายเป็น 5 หยัก เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดที่หลอดกลีบดอกไม้ รังไข่อยู่ได้วงกลีบ มี 1 ช่อง ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเพศเมียเป็นสามเหลี่ยมมีขนนุ่ม เกสรเพศเมีย แยกเป็น 2 แฉก ผลแบบผลแห้งเม็ดล่อน รูปไข่กลับ
การขยายพันธุ์ โกศเขมา สามารถแพร่พันธุ์ได้โดยการใช้เหง้า เช่นเดียวกับพืชหัวปกติ โดยเกฐเขมาสามารถเจริญวัยก้าวหน้าในพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเล 700-2500 เมตร และอุณหภูมิที่สมควร คือ 15-22 องศาเซลเซียส เป็นพืชซึ่งสามารถทนต่ออากาศหนาวเย็นได้ รวมทั้งเป็นพืชที่มีการเจริญวัยดีเลิศ โดยสามารถเจริญวัยได้ในดินที่มากมายทั้งบนเขา ซอกเขา ที่ราบบนเขา ซึ่งปรารถนาชั้นดินที่ดกและลึก เป็นดินร่วนสมบูรณ์บริบูรณ์ การระบายน้ำดี เกลียดอุทกภัยขัง แล้วก็จะเจริญวัยได้ดิบได้ดีมากมาย รอบๆพื้นดินที่ไม่สูงนักและเป็นดินร่วนซุยปนทราย โกศเขมาออกดอกและสำเร็จตั้งแต่มิถานายนถึงต.ค.แก่การเก็บเกี่ยวประมาณ 2 ปี
ส่วนประกอบทางเคมี โกฐเฉมามีองค์ประกอบทางเคมีเป็นน้ำมันระเหยง่ายร้อยละ 3.5-5.6 น้ำมันระเหยง่ายนี้มีสารสำคัญคือ สารเบตา-ยูเดสมอล (beta-eudesmol) สารอะแทร็กทีโลดิน (atractylodin), beta-selinene, alpha-phellandrene, สารไฮนีซอล (hinesol) สารเอลีมอล (elemol) และก็สารอะแทร็กทีลอน (atractylon) รวมทั้ง สารกลุ่มpolyacetyletylenes เป็นต้นว่า1-(2-furyl)-E-nonene-3,5-diyne-1,2-diacetata, erythro-(1,5E,11E)-tridecatriene-7,9-diyne-3,4-diacetate, threo-(1,5E,11E)-tridecatriene-7,9-diyne-3,4-diacetate, (3E,5E,11E)-tridecatriene-7,9-diyne-3,4-diacetate, (3Z,5Z,11Z)-tridecatriene-7,9-diyne-3,4-diacetate, (3E,5Z,11E)-tridecatriene-7,9-diyne-3,4-diacetate,(3Z,5E,11E),tridecatriene-7,9-diyne-5,6-diyldiacetate,(1Z)-atractylodin,(1Z)-atractylodinol,(1Z)-acetylatractylodinol(4E,6E,12E)-tetradecatriene-8,10-diyne-1,3-diyl diacetate,4,6,12-tetradecatriene-8,10-diyne-1,3,14-สารกลุ่ม polysacchaccharides ตัวอย่างเช่น arabino-3,6-galactans,galacturonic acid รวมถึงสารกลุ่มอื่นๆอาทิเช่น coumarins (osthol) วิตามินเอ (vetinol) วิตามินบี (thiamine) วิตามินดี(calcifrol) กรดไขมัน (linoleic acid, oleic acid รวมทั้ง palmitic acid)ประโยชน์/คุณประโยชน์ โกศเขมา เป็นสมุนไพรที่ใช้ในยาหลายตำรับมาก ทั้งในตำราเรียนแพทย์แผนจีนและแผนไทย มีการรับประกันอยู่ในตำรับยาที่ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ฉบับคริสต์ศักราช 2000 ในชื่อ Rhimosa atractylodis สำหรับประเทศไทยก็มีการใช้มาก ตัวยาสมุนไพรที่มีการขึ้นบัญชียาแผนโบราณของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อ.ย.) มี โกศเขมา ถึง 1,100 ตำรับ
ซึ่งตำราตามสรรพคุณยาไทยระบุไว้ว่า โกศเขมา มีกลิ่นหอมสดชื่น รสร้อน ใช้เป็นยาบำรุงธาตุ เป็นยาบำรุงกำลัง แก้โรคเข้าข้อ เป็นยาเจริญอาหาร ยาขับฉี่ แก้โรคในปากในคอ แก้หวัดคัดจมูก แก้ไข้ แก้ไข้รากสาดเรื้อรัง ยับยั้งอาการหอบเหมือนยาอีเฟรดริน
ช่วยขับลม ใช้เป็นยาบำรุง แก้โรคในปากในคอเป็นแผลเน่าเปื่อย แก้ทิ่มแทงสองราวข้าง แก้จุกแน่น แก้โรคหอบหืด แก้ลมตะกัง แก้เหงื่อไหลไคลย้อยมาก แก้ขาปวดบวม ขาไม่มีแรง ปวดข้อ แก้ท้องเดิน ยิ่งกว่านั้นโกฐเฉมายังเป็นเลิศในพิกัดโกฐทั้งยัง 5 โกศทั้งยัง 7 รวมทั้งโกศทั้ง 9 ส่วนในคุณประโยชน์ยาจีนระบุว่าแพทย์แผนจีนนิยมใช้โกฐเฉมามากมาย เข้าในยาจีนหลายขนาน หนังสือเรียนยาจีนว่าใช้แก้อาการท้องเสียท้องร่วง แก้อาการบวมโดยยิ่งไปกว่านั้นอาการบวมที่ขา แก้ปวดข้อ เพราะโรคข้ออักเสบ แก้หวัดและแก้โรคตาบอดตอนกลางคืน
นอกเหนือจากนี้บัญชียาจากสมุนไพร: ที่มีการใช้ตามองค์วิชาความรู้ดั้งเดิม ตามประกาศ คณะกรรมการแห่งชาติด้านยา ปรากฏการใช้โกฐเขมาในยารักษาลักษณะโรคในระบบต่างๆของร่างกาย รวม 2 ตำรับ คือยารักษากรุ๊ปอาการทางระบบไหลเวียนโลหิต (แก้ลม) ปรากฏตำรับ”ยาหอมเทพจิตร” แล้วก็ตำรับ ”ยาหอมนวโกฐ” มีส่วนประกอบของโกฐเขมาอยู่ในพิกัดโกฐทั้งยัง 9 ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่นๆในตำรับมีสรรพคุณสำหรับในการแก้ลมตาลาย แก้อาการหน้ามืด ตาลาย ใจสั่น คลื่นเหียนอาเจียน คลื่นไส้ แก้ลมจุกแน่นในท้องยารักษากรุ๊ปอาการทางระบบของกิน ปรากฏตำรับ “ยาธาตุบรรจบ” มีส่วนประกอบของโกฐเขมาร่วมกับสมุนไพรประเภทอื่นๆในตำรับ ใช้ทุเลาอาการท้องอืดเฟ้อ อาการอุจจาระธาตุทุพพลภาพ ท้องเดินชนิดที่ไม่มีต้นเหตุจากการติดเชื้อ
แบบ/ขนาดวิธีการใช้
ในแบบเรียนยาหมอแผนจีนระบุให้ใช้เหง้าต้ม กินทีละ 3-9 กรัม แต่ว่าในบางตำราก็กำหนดให้ใช้ 5-12 กรัม ส่วนในตำราเรียนยาไทยชอบใช้เป็นเครื่องยาตามตำรับยา มีวิธีการจัดเตรียมเหง้า
โกศเขมาเพื่อใช้ทำยา 3 วิธีเป็น
1. ตากแห้ง โดยแช่เหง้า
โกศเขมา[/color]ในน้ำสักครู่ เพื่อนุ่มลง แล้วหั่นเป็นแว่นครึ้มๆนำไปตากให้แห้ง จะได้ตัวยารสชาติเผ็ดขม อุ่น จะให้คุณประโยชน์ ขับความชื้นเสริมระบบการย่อยของอาหารแก้ความชุ่มชื้นกระทบศูนย์กลาง (จุกเสียด อึดอัดลิ้นปี่ อาเจียน ไม่อยากกินอาหาร ท้องร่วง) แก้ปวดข้อรวมทั้งกล้าม ทุเลาอาการไข้หวัดจากลมเย็นหรือความชุ่มชื้น (เป็นไข้ หนาวๆร้อนๆปวดศีรษะ เมื่อยตัว)
2. ผัดรำข้าวสาลี โดยนำรำข้าวสาลีใส่ลงในกระทะตั้งไฟปานกลางจนถึงควันขึ้น แล้วนำเหง้าโกศเขมาตากแห้งใส่ลงไป คนอย่างเร็วจนกว่าผิวของตัวยาเป็นสีเหลืองเข้ม นำออกมาจากเตา แล้วร่อนเอารำข้าวสาลีออก ตั้งทิ้งไว้ให้เย็นจะทำให้ความเผ็ดลดน้อยลง แม้กระนั้นเนื้อยาจะนุ่มนวลขึ้น แล้วก็มีกลิ่นหอมหวน จะให้สรรพคุณ ช่วยรักษาลักษณะของม้ามและกระเพาะอาหารทำงานไม่เกี่ยวข้องกัน (กระเพาะทำหน้าที่ย่อยอาหารจนได้สารจำเป็นจะต้อง ส่วนม้ามปฏิบัติภารกิจลำเลียงสารจำเป็นต้องนี้ไปใช้ทั่วร่างกาย) แก้เสลดเหนียว แก้ต้อหิน แก้ตาบอดช่วงกลางคืน
3. ผัดไหม้เกรียม โดยนำเหง้าโกศเขมาตากแห้งใส่กระทะ ผัดโดยใช้ไฟปานกลาง จนกระทั่งเปลือกนอกมีสีน้ำตาลไหม้ พรมน้ำบางส่วน แล้วผัดต่อโดยใช้ไฟอ่อนๆจนตัวยาแห้ง นำออกจากเตา ตั้งทิ้งไว้ให้เย็นแล้วร่อนเอาเศษเล็กๆจะจับตัวได้ยารสออกเผ็ด จะให้สรรพคุณ ช่วยทำให้การทำงานของไส้แข็งแรง แก้ท้องเดินเป็นหลัก ใช้รักษาอาการท้องเสียเพราะเหตุว่าม้ามพร่อง โรคบิดเรื้อรัง
การศึกษาทางเภสัชวิทยา
ฤทธิ์กระตุ้นการเคลื่อนไหวของไส้ การศึกษาฤทธิ์ของสารสกัดเหง้าโกฐเฉมา แล้วก็น้ำมันหอมระเหยที่ได้จากเหง้า คือ β-eudesmol ต่อการเคลื่อนไหวของลำไส้เล็ก แล้วก็ระยะเวลาที่ทำให้กระเพาะอาหารว่างในหนูเม้าส์เพศผู้ ที่ถูกกระตุ้นด้วย atropine, dopamine แล้วก็ 5-hydroxytryptamine (5-HT)โดยให้สารสกัดโกฐเฉมาในขนาด 500 หรือ 1000 มิลลิกรัม/โลและก็ β-eudesmol ขนาด 50 หรือ 100 มก./กก. แล้วก็ยามาตรฐาน itopride hydrochloride ขนาด 10 หรือ 50 มก./กิโลกรัม ผลของการทดสอบพบว่าสารสกัดโกฐเฉมามีฤทธิ์กระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้เล็ก และก็ทำให้อาหารเขยื้อนผ่านกระเพาะอาหารเร็วขึ้น ในหนูที่ถูกกระตุ้นด้วยdopamine ขนาด 1 มิลลิกรัม/โล รวมทั้งสารสกัดโกฐเฉมาในขนาด 1000 มิลลิกรัม/กก. และก็ β-eudesmol ขนาด 100 มิลลิกรัม/โล มีฤทธิ์กระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้เล็กในหนูที่ถูกกระตุ้นด้วยatropine แม้กระนั้นไม่มีผลต่อระยะเวลาที่ทำให้กระเพาะว่างนอกนั้นสารสกัดโกฐเฉมาในขนาด 500 หรือ 1000 มิลลิกรัม/กิโลกรัม และก็ β-eudesmol ขนาด 25, 50 หรือ 100 มิลลิกรัม/กก. มีฤทธิ์กระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้เล็ก และทำให้อาหารเขยื้อนผ่านกระเพาะอาหารเร็วขึ้น ในหนูที่ถูกกระตุ้นด้วย 5-HT ขนาด 4 มก./โลหรือ 5-HT3 receptor agonist จากงานศึกษาเรียนรู้วิจัยนี้ก็เลยสรุปว่าสารสกัดโกฐเขมารวมทั้งน้ำมันหอมระเหยที่ได้จากโกฐเฉมา เป็น β-eudesmolทำให้อาหารเขยื้อนผ่านกระเพาะเร็วขึ้น แล้วก็กระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้ผ่านกลไลการยั้ง dopamine D2 receptor รวมทั้ง 5-HT3 receptor สามารถเอามาปรับปรุงยารักษาอาการท้องอืดเฟ้อ อาการอ้วก อึดอัดแน่นจากอาหารที่อยู่ในกระเพาะ รักษาโรคกระเพาะ ซึ่งเกิดขึ้นจากเส้นประสาทของกระเพาะถูกทำลาย (gastroparesis) เป็นเหตุให้กล้ามกระเพาะอ่อนกำลัง ทำให้ไม่สามารเคลื่อนของกินให้ผ่านไปยังส่วนต้นของไส้ (duodenum) ได้ ก็เลยมีของกินเหลือหลงเหลือในกระเพาะ
ฤทธิ์ต่อต้านการปวด การทดสอบในหนูพบว่า สาร β-eudesmol มีฤทธิ์ต้านทานปวดโดยยับยั้ง nicotinc Ach receptor channels ที่neuromuscular junction และก็พบว่ามีผลต่อกล้ามเนื้อของหนูที่เป็นเบาหวานมากยิ่งกว่าหนูธรรมดา
ฤทธิ์ต้านทานการอักเสบ สาร β-eudesmol , atractylochromene , 2-(2E0-3,7-dimethyl-2,6-octadienyl -6-methyi-2,5-cyclohexadiene-1,4-dione , 2-(2’E)-3’7’-dimethyl-2’6’-octadienyl-4-methoxy-6-methylphenol,(3Z,5E,11E)-tridecatriene-7,9-diynyl-1-0-(E)-fenulate มีฤทธิ์ต่อต้านการอักเสบโดยยับยั้งเอนไซม์ 5-lipoxygenase และcyclooxygenase-1
ฤทธิ์ยับยั้งการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร สารสกัดจากเหง้าของโกฐเฉมาเมื่อป้อนให้หนูแรทสายพันธุ์ sprague-dawley ซึ่งถูกรั้งนำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหารโดยใช้กรด acetic acid ทำการเก็บเลือด แล้วก็เซลล์เนื้อเยื่อกระเพาะอาหารของหนู วัดระดับของ epidermal growth factor (EGF), trefoil factor 2 (TFF2), tumor necrosis factor-α(TNF-α), interleukin 6, 8 (IL-6,
และก็ prostaglandin E2 (PGE2) ที่เกิดขึ้น โดยใช้แนวทาง (ELISA) แล้วก็วัดการแสดงออกของ mRNA เป็นต้นว่า EGF, TFF2, TNF-α รวมทั้ง IL-8 ในกระเพาะ จะถูกพินิจพิจารณาโดยใช้เคล็ดวิธี real-time-PCR ผลของการทดลองพบว่าการถูกทำลายจากกรดของเซลล์เยื่อกระเพาะอาหารลดลงรวมทั้งยังยับยั้งการผลิตสารที่เกี่ยงงอนข้องกับการอักเสบอาทิเช่นTNF-α, IL-8, IL-6, และก็ PGE2รวมทั้งมีฤทธิ์คุ้มครองปกป้องกระเพาะโดยเพิ่มการแสดงออกของ mRNA ของ EGF, TFF2เพิ่มการสร้างEGF, TFF2
ฤทธิ์กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน สารสกัดน้ำที่มีสาร polysaccharides ที่มีน้ำตาลเชิงคนเดียวเป็น galacturonic acid มีฤทธิ์กระตุ้นระบบคุ้มกันในหนูที่ติดเชื้อโรครา Candida albicans ทำให้หนูรอดชีวิตมากเพิ่มขึ้น แล้วก็สารกลุ่ม arabino-3,6-galactan มีฤทธิ์กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันในหนู
ฤทธิ์ต่อระบบทางเดินอาหาร สารสกัดน้ำมีฤทธิ์ทำให้อาหารอยู่ในกระเพาะนานขึ้นสารสำคัญคือสารกรุ๊ป polyacetylenes
ฤทธิ์ต่อต้านการขาดออกซิเจนในร่างกาย สารสกัดอะซิโตนมีฤทธิ์ต้านการขาดออกซิเจนในร่างกายหนูถีบจักรเหตุเพราะสารโปแตสเซียมไซยาไนด์ สาระสำคัญคือ β-eudesmol
ฤทธิ์แก้อาการท้องอืดเฟ้อ ฤทธิ์เพิ่มช่วงเวลาที่ทำให้กระเพาะว่าง ของน้ำมันหอมระเหยจากเหง้าโกฐเฉมา ในหนูแรทเพศผู้ สายพันธุ์วิสตาร์ ที่อยู่ในภาวการณ์เครียด รวมทั้งผลของฮอร์โมนที่ควบคุมรูปแบบการทำงานของกระเพาะอาหารแล้วก็ไส้ ซึ่งหลั่งจากต่อมไฮโปธาลามัส หรือ corticotropin-releasing factor (CRF) ทดสอบโดยป้อนน้ำมันหอมระเหยจากเหง้า ในขนาดต่างๆคือ 30,60 และ 120 mg/kg ต่อวัน แก่หนูเป็นเวลา 7 วัน พบว่าไม่เป็นผลเปลี่ยนแปลงขณะที่ทำให้กระเพาะอาหารว่างในหนูธรรมดา แต่ส่งผลทำให้เพิ่มช่วงเวลาที่ทำให้กระเพาะอาหารว่างได้ในหนูที่มีภาวการณ์เครียด น้ำมันหอมระเหยสามารถเพิ่มระดับฮอร์โมน motilin (MTL) รวมทั้ง gastrin (GAS) รวมทั้งลดระดับ somatostatin (SS) และ CRF อย่างมีนัยสำคัญ โดยพบว่ากลไกสำคัญเกี่ยวข้องกับระดับฮอร์โมน คือยับยั้งการหลั่ง CRF ซึ่งผลพวกนี้ทำให้เพิ่มระยะเวลาที่ทำให้กระเพาะว่างเร็วขึ้น ก็เลยลดอาการป่วยท้อง ท้องอืดเฟ้อจากความเครียดในหนู (สภาวะเครียดทำให้แนวทางการทำงานของกระเพาะอาหารรวมทั้งไส้ต่ำลง)
การเรียนรู้ทางพิษวิทยา การทดสอบพิษฉับพลันของสารสกัดเหง้าด้วยเอทานอล 50% โดยให้หนูกินในขนาด 10 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโล (คิดเป็น 1,786 เท่า เปรียบเทียบกับขนาดรักษาในคน) แล้วก็ให้โดยการฉีดเข้าใต้ผิวหนังหนู ในขนาด 10 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กก. ไม่เจออาการเป็นพิษ
ข้อเสนอแนะ/ข้อความระวัง
1. คนไข้ที่มีอาการท้องเสีย ที่มีอุจจาระร่วงเป็นน้ำ ควรจะใช้โกศเขมาด้วยความระมัดระวัง
2. สตรีตั้งครรภ์รวมทั้งสตรีให้นมบุตรควรขอคำแนะนำหมอ และก็ผู้เชียวชาญก่อนใช้ด้วยเหตุว่ายังไม่มีข้อมูลด้านความปลอดภัยในสตรีตั้งท้องรวมทั้งสตรีให้นมลูก
3. อาการข้างเคียงที่พบได้ในคนที่ใช้ โกศเขมาคือ อ้วก อาเจียน ปากแห้ง แล้วก็มีกลิ่นปาก
4. ไม่สมควรใช้โกฐเฉมาในจำนวนที่มากเกินความจำเป็นหรือใช้เป็นเวลานานเนื่องจากว่าบางทีอาจส่งผลต่อระบบต่างๆของร่างกายได้
หนังสืออ้างอิง1. วิทยา บุญวรพัฒน์.“โกฐเฉมา”.หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. หน้า 102.
2. นพมาศ สุนทรรุ่งเรืองความสนุก.โกฐเฉมา จุลสารข้อมูลสมุนไพรคณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล ปีที่28 .ฉบับที่ 3 เดือนเมษายน 2554.หน้า17-19
3. ชยันต์ พิเขียรสุนทร แม้นมาส ชวลิต สายฟ้า จีรวงศ์.คำชี้แจงตำราเรียนพระโอสถพระนารายณ์.จังหวัดกรุงเทพ: สำนักพิมพ์อมรินทร์.2542
https://www.disthai.com/4. “โกฐเฉมา Atractylis”. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.หนังสือสมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ. หน้า 217.
5. กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. 2546. ประเมินผลงานค้นคว้าวิจัยด้านพิษวิทยา ของสถาบันวิจัยสมุนไพร เล่ม 1.สถานที่พิมพ์การศาสนา:กรุงเทพมหานคร.
6. โกศเขมา.ฐานข้อมูลเครื่องยา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี (ออนไลน์).เข้าถึงได้จาก
http://www.thaicrudedrug.com/main.php?action=viewpaye&pid=277. Yu KW, Kiyohara H, Matsumoto T, Yang HC, Yamada H. lntestinal immune system modulating poly-saccharides from rhizomes of Atractylodes lancea. Planta Med 1998;64(
:714-9.
8. Kimura Y, Sumiyoshi M. Effects of an Atractylodes lancea rhizome extract and a volatile component beta-eudesmol on gastrointestinal motility in mice. J Ethnopharmacology. 2012;141:530-536.
9. Yu Y, Jia T-Z, Cai Q, Jiang N, Ma M-Y, Min D-Y, et al. Comparison of the anti-ulcer activity between the crude and bran-processed Atractylodes lancea in the rat model of gastric ulcer induced by acetic acid. J Ethnopharmacology. 2015;160:211-218.
10. Nakai Y, Kido T,Hashimoto K, Kase Y, Sakakibara l, Higuchi M, Sasaki H. Effect of the rhizomes of Atractylodes lancea and its constituents on the delay of gastric emptying. J Ethnopharmacol 2003;84(1):51-5.
11. Lehner MS, Steigel A, Bauer R. Diacetoxy-substituted polyacetyenes from Atractylodes lancea. Phyto-chemistry 1997;46(6):1023-8
12. Resch M, Heilmann J,Steigel A, Bauer Rauer R. Futher phenols and polyacetyenes from the rhizomes of Atractylodes lancea and their anti-inflammatory activity. Planta Med 2001;67(5):437-42.
13. Zhang H, Han T, Sun L-N, Huang B-K, ChenY-F, Zheng H-C, et al. Regulative effects of essential oil from Atractylodes lancea on delayed gastric emptying in stress-induced rats. Phytomedicine. 2008;15:602–611.
14. Chiou LC, Chang CC. Antagonism by β-eudesmol of neostigmine-induced neuromudcular failure in mouse diaphragms. Eur J Pharmacol 1992;216(2):199-206.
15. Kimura M, Nojima H, Muroi M, Kimura l. Mechanism of the blocking action of β-eudesmol on the nicotic acetylcholine receptor channel in mouse skeletal muscles. Neuropharmacology 1991;30(
:835-41.
16. Kimura M, Tanaka K, Takamura Y, Nojima H, Kimura l, Yano S, Tanaka M. Structural componets of beta-eudesmol essential for its potentiating effect on succinylcholine-induced neuromuscular blockade in mice. Biol Pharm Bull 1994;17(9): 1232-40.
17. Yamahara J, Matsuda H, Naitoh Y, Fujimura H, Tamai Y. Antianoxic action and active constituents of atractylodis lanceae rhizome. Chem Pharm Bull 1990;38(7):2033-4.
18. Lnagaki N, Komatsu Y, Sasaki H, Kiyohara H, Yamada H, lshibashi H, Tansho S, Yamaguchi H, Abe S, Acidic polysaccharides from rhizomes of Atractylodes lancea as protective principle in Candida-lnfected mice. Planta Med 2001;67(5):428-31.
Tags : โกศเขมา
