งาดำ รูปแบบของปีบต้นปีบ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงกับขนาดกึ่งกลาง ลำต้นตรง มีความสูงราวๆ 5-10 เมตร เปลือกต้นเป็นสีเทาเข้มแตกเป็นร่องลึก มีช่องอากาศ รากเกิดเป็นegrtykyukหน่อ;op'op'io ก้าวหน้างาดำฯลฯใหม่kyukได้ แพร่พันธุ์ด้วยวิธีการuilนำเมล็ดมาเพาะ หรือใช้rthต้นอ่อนที่yukเกิดขึ้uil;ou;ioนมาจากรากรอบๆของต้นแม่ i;iooนำมาตัดเป็นท่op;อนสั้นๆแuilล้'rhjtrhrtวนำมาerhtuilrthปักชำในกuilระบะluiluiกรวยi;oi;ที่ผสมด้วยuilขี้เถ้าแกลบก็ไio;ioด้ ปีrjhบเป็ulนพืชพัuilนธุ์ไม้พื้นเมื;i;'ioองของพม่;io;าio;และไทยที่ขึ้นขจัดthขจายอio;ยู่ทั่วjtyไปตามuiltyjtyuiป่าเบญจพรรyukyukณแล้วก็iulป่าulดิบแล้งทางภาคเหนืuอ ภาคตะวันiluiluilตก แล้วก็ioทางภาคoi;io;ตะjythrjrthวันออกเฉียงเio;rtหนือต้นปีปใบrthบ ลักษluilณะของใulilบเป็นใlบปuiliulio;;ระกอบแlulhrhrthบบliuilขliน 3 ชั้น มีความกว้างlhtyjui;oi;โดยrhtประมาณ 13-tykjyukyuuil20 ซม.และก็ยาวราวliuyukuil 1uuiluiluili6ui-26 yukม.i;io;l ก้านใบยtyาว 3.5-6 เuuiluiliiluiซนติtyjเมตร ที่ตัวใoi;บจytjะประกอบutyjtyykyukปtyjด้วยศูนย์กลghrthาrlehtrttyio;rhยาวkyuโio;ดยประมาณ 13-19
งาดำซม. rhมีjtyjyukใบioย่อยyu 4-6 คู่ กว้jางkyประมาthtณ|ราว|ราวtyoi;jytergๆrryuk|โดยtrปรykuilioio;;io;ะมtาyjukณ}u 2.th5jtyj-3 เซนติเมตrthรรวมทั้yukงยาวhgrthykประมาioณrthytj 4-5 เซนติเมtyjyulตรuil ลักษณะใบมีรูปร่iluางคoi;ล้ายรูปหอlกปนรูปไข่ ปลuilายใบเรียวegrแหลioiม ฐio;านuใบเuiป็นรูปลิ่ม uilขอบใบหยักuilเป็นซี่หยาบๆเนื้อใบหมดจดjtykuiบางคล้ายกับกระดาษบปีบดอกปีluiluilบ ลักษณะดอกเป็นช่อกลุ่มแยhtyกแขนง มีrtuilhluความยlio;าวราวๆoi; 10-25 ซe;gergม. ดอtrกย่อยจะrrhประกอrthบไปด้วยrthกtyjลีบเลี้ยงสีเhrtขียว ดอjtyjกrtมีกyukลิ่นหอมยyuวนใจrtjy มีควykามกว้างtrhราวๆ 0.5 เซtyjtyuนติioเมkyตรio;และยาวโดยประมาณ 6-10 เซนติเมตร เชื่อมกันเป็นหลuilอดกuliระโถนปา;ejrhrthrthtyjtyกแตร แยกออกเป็น 5 แฉก 3 แฉกรูปreขอบขนาน 2tyj แฉกข้างล่างค่อนข้ereางแหลมykyuk มีเกสuilรตัวykykyผู้จำนวน 4 ก้าน สuilองคู่จะยาrgeruilวkygeujtyjtykไม่เท่uilากัน แลrthะมีเกสรตัวเมียethtyj;po'จำนวน 1 ก้าน อยู่เหนือวงuilกลีบ โดยดอukyukykyuuilกปีบจะออกดอกในช่วงพ.ย.ถึงkyuพฤษภาคมyukyดjtyอกปีบผลo;ปีบ ลักtytykjษณะyukสำเร็จงาดำแห้kykuyukyuงแตกuil ผลแuilบนยาว ขอบuilนาน มีyuuylเนื้อรวมทั้งเมล็ดเยอะๆ เป็นแผ่นบางมีปีgtyกสรรพคุณของปีบดyอกมีสรรrehtrtพคุณเป็นยาบำluilukyergรุงกำลัง (kiuดอก)ช่วยบำรุงรักษาเลือด (ดอก)รากช่วtrjยบำรุงปอด (ราก)ช่วยjyuรักษาวัณโรค (ราก)ใช้เป็นยารักษาhtytyjytjyไซนัerสอัyukกเสบ (ดอก)ช่วยรักuiluษาริดสีดวงจมูก ด้วยการใช้ดอกที่ilตากแห้งแล้ehrejtyjวนำkwgมาio;ioมวนเป็นบุหรี่สูบเพื่อรักio;iษาอาการ งาดำ(ดอก)ช่วยรักjtyษาอาการหอบหืด หอบอิดโรย ทำใi;io;ห้uilระบบการหายใจดีขึ้นด้วยการใช้ดอกปีio;บแห้งราว 6-7 ดอก แล้วมวนเป็นtyjyukyukยาสูบดูด เพื่อerggรักษาอาการหอบหืดได้ (ราก, ดอก)วยรักษาปอดพิการ (ราก)ใช้เป็นยาแก้ลม (ดอก)ใบใช้มวนเป็นยาสูบสูบแทนฝิ่น เพื่อช่วยขยายหลอดลมและรักษาอาการหอบหืดได้เช่นกัน (ใบ)
Tags : งาดำ