งาดำ รูปแบบของปีบต้นปีบ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขั้นกึ่งกลาง ลำต้นตรง มีความสูงประมาณ 5-10 เมตร เปลือกต้นเป็นสีเทาเข้มแตกเป็นร่องลึก มีช่องอากาศ รากเกิดเป็นegrtykyukหน่อ;op'op'io ก้าวหน้า
งาดำฯลฯใหม่kyukได้ แพร่พันธุ์ด้วยแนวทางuilนำเมล็ดมาเพาะ หรือใช้rthต้นอ่อนที่yukเกิดขึ้uil;ou;ioนมาจากรากบ;ioริเวณของต้นแม่ i;iooนำมาตัดเป็นท่op;อนสั้นๆแuilล้'rhjtrhrtวเอามาerhtuilrthปักชำในกuilระบะluiluiกรวยi;oi;ที่ผสมด้วยuilขี้เถ้าแกลบก็ไio;ioด้ ปีrjhบเป็ulนพืชพัuilนธุ์ไม้พื้นบ้านของพม่;io;าแลkluikuikioะก็ไทยที่ขึ้นเกuilลื่อนกลาดเรี่uiluuililยราrethtyjดเรี่ยอio;ยู่ทั่วjtyไปตามuiltyjtyuiป่าเบญจพรรyukyukณแล้วก็iulป่าulดิบแล้งทางภาคเหนืuอ ภาคตะวันiluiluilตก แลluiluะก็ioทางภาคอีสานต้นปีปใบrthบ ลักษluilณะของใulilบเป็นใlบปuiliulio;;ระกอบแlulhrhrthบบliuilขliน 3 ชั้น มีความกว้างlhtyjui;oi;โดยrhtประมาณ 13-tykjyukyuuil20 เซนติเมตรรวมทั้งยาวราวliuyukuil 1uuiluiluili6ui-26 เuilซนuiติเมตerhrlio;ioรi;io;l ก้านใบยtyาว 3.5-6 เuuiluiliiluiซนติtyjเมตร ที่ตัวใoi;บจytjะประกอบutyjtyykyukปtyjด้วยแกuนกerลางtyio;rhยาวkyuโio;ดยประมาณ 13-19 งาดำซม. rhมีjtyjyukใบioย่อยyu 4-6 คู่ กว้jางkyประมาthtณ|ราว|ราวtyoi;jytergๆrryuk|โดยtrปรykuilioio;;io;ะมtาyjukณ}u 2.th5jtyj-3 เซนติเมตrthรykแลkyuะยาวhgrthykราeวๆrthytj 4-5 tyjซม. ลักษณะใบมีรูปร่iluางเหมือนรูปหอlกปนรูปไข่ ปลuilายใบเรียวegrแหลioiม ฐio;านuใบเuiป็นรูปลิ่ม ขuilอบergของใบuio;ilหยักuilเป็นซี่หยาบๆเนื้อใบoi;สะอาtyดบางคล้ายกับกระดาษบปีบดอกปีluiluilบ ลักษณะดอกเป็นช่อกระจุกแยhtyกกิ่thrtงก้ukานสาขา มีrtuilhluความยlio;าวราว 10-25 เซนrthติเtมตรtrehhrth ดอtrกย่อยจะrrhประกอrthบไปด้วยrthกtyjลีบเลี้ยงสีเhrtขียว ดอjtyjกrtมีกyukลิ่นหอมยyuวนใจrtjy มีควykามกว้างtrhราวๆ 0.5 ซม.รวytjytjuมทั้งยาวราวๆrth 6-10 ซม. เชื่อมกันเป็นหลuilอดปjtyากแตร แยกออกเป็น 5 แฉก 3 แฉกรูปreขอบขนาน 2tyj แฉกด้kyuานilล่างค่อนข้ereางแหลมykyuk มีเกสuilรตัวykykyผู้ปuilริมาณ 4 ก้าน สuilองคู่จะยาrgeruilวkygeujtyjtykแตกต่างio;กัน รวมio;oiทั้งมีเกสรตัวเมียethtyj;po'ปริมาณ 1 ก้าน อยู่เหนือวงuilกลีบ โดยดอukyukykyuuilกปีบจะมีuilดอกhในช่วงพฤศจิกายนykutynjถึงkyuพฤษภาคมyukyดjtyอกปีบผลo;ปีบ ลักtytykjษณะเป็นผล
งาดำแห้kykuyukyuงแตกuil ผลแuilบนยาว ขอบuilนาน มีyuuylเนื้อรวมทั้งเม็htrดเป็นจำนวนมาก เป็นแผ่นบางมีปีgtyกคุณประโยชน์ของปีบดyอกมีคุณประโยชน์เป็นยาบำluilukyergรุงกำลัง (kiuดอก)ช่วยบำรุงเลือด (ดอก)รากช่วยทำนุบำรุงปอด (ราก)ช่วยjyuรักษาวัณโรค (ราก)ใช้เป็นยารักษาhtytyjytjyไซนัerสอัyukกเสบ (ดอก)ช่วยรักuiluษาริดสีดวงจมูก ด้วยการใช้ดอกที่ilตากแห้งแล้ehrejtyjวนำkwgมาio;ioมวนเป็นบุหรี่ดูดเพื่อรักio;iษาอาการ งาดำ(ดอก)ช่วยรักjtyษาอาการหอบหืด หอบอิดโรย ทำใi;io;ห้uilระบบการหายใจดีขึ้นด้วยการใช้ดอกปีio;บแห้งราวๆ 6-7 ดอก แล้วมวนเป็นtyjyukyukยาสูบสูบ เพื่อerggรักษาอาการหอบหืดได้ (ราก, ดอก)วยรักษาปอดทุพพลภาพ (ราก)ใช้เป็นยาแก้ลม (ดอก)ใบใช้มวนเป็นบุห;รี่ดูดแทนฝิ่น เพื่อช่วยขยายหลอดลมและรักษาอาการหอบหืดได้เช่นเดียวกัน (ใบ)
