แมลงสาบแมลงสาบเป็นแมลงที่มนูษย์รู้จักกันดีมาตั้งแต่โบราณ“แมลงสาบ” รวมทั้ง “แมลงแกลบ” เป็นชื่อทั่งๆไปที่คนประเทศไทยทางภาคกลางใช้เรียกในวงศ์ Blattidae หลายชนิด ทางภาคเหนือเรียก แมลงแสบ หรืออร่อย ภาคอีสานเรียก แมงกะจั๊ว กะจั๊ว หรือ กาจั๊ว ส่วนภาคใต้เรียกแมลงแกลบว่า แมงแปะหรือ แมงแป้ แมลงในสกุลนี้พบทั้งโลกมีราว ๒๕๐ สกุล ราว ๕,๐๐๐ ชนิด
แมลงสาบจำพวกสำคัญจำพวกหลักๆที่เจอแพร่หลายไปทั่วทั้งโลกมี ๕ ประเภท ได้แก่
๑.เยอรมัน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Blattellagermanica(Linnaeus) มีชื่อสามัญว่า German cockroach หรือ water bug หรือ croton bug คนไทยพวกเรามักเรียกแมลงแกลบบ้าน เป็นจำพวกที่รู้จักกันเหมาะสมที่สุดและแพร่หลายอย่างกว้างขวางพยได้มากที่สุด เป็นขนาดเล็ก ลำตัวยาว ๑.๒-๑.๖ ซม. สีน้ตาลเหลืองชีด มีแถบสีน้ำตาลเข้มตามแนวยาว ๒ แถบ ทั้งสองเพศมีปีก ตัวเมียพบได้บ่อยถุงไข่ที่ปลายของส่วนท้อง ออกหากินตอนเวลากลางคือน เจอในบ้านเรือน ในที่มีอาหาร ตัวอย่างเช่น ที่ชื้นและอุ่น กินของที่ตายแล้ว
๒.ชีบประเทศตะวันออกมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Blattellaorientalis(Linnaeus) มีชื่อสามัญว่า oriental cockroach หรือ black beetle คนไทยเรียก มีขนาดกลาง ลำตัวยาวรวม ๒.๕ เซนติเมตร ตัวเมียนั้นปีกไม่เจริญก้าวหน้า แต่ว่าตัวผู้มีปีกยาว แม้กระนั้นปีกมันยาวไม่พ้นส่วนท้อง เข้ามาในหมู่บ้านทางท่ออาหารท่อระบายน้ำ มักอยู่ตามดินที่เปียกชื้น เป็นที่ทำให้มีกลิ่นเหม็น กินอาหารทุกหมวดหมู่ พบมากตามกองขยะหรือของเน่าเสียต่างๆ ชอบกินของที่มีแป้งอยู่ด้วย
๓.อเมริกา มีชื่อวิทยาศาสตร์ Periplanetaamericana(Linnaeus)มีชื่อสามัญว่า American cockroach ชาวไทย มีขนาดใหญ่ที่สุด ลำตัวยาว ๓-๔ เซนติเมตร สีน้ำตาลปนแดง มีถิ่นกำเนิดในอเมริกากลาง แต่ปัจจุบันแพร่หลายไปทั่วโลก ทั้งยัง ๒ เพศมีปีกยาวคลุมถึงท้อง เป็นแมลงที่ว่องไว ชอบที่อุ่น ที่เฉอะแฉะ ชอบอยู่ในที่มืด ออกหากินตรงกลางเป็น รับประทานของที่ตายแล้วรวมทั้งเศษอาหารทุกๆสิ่งทุกๆอย่าง
๔.
แมลงสาบออสเตรเลีย มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Periplanetaaustralasiae(Fabeius) มีชื่อสามัญว่าAustralian cockroach คนประเทศไทยเรียก ประเภทนี้มีสีน้ำตาลแดง เหมือนอเมริกัน อีกทั้ง ๒ เพศมีปีกยาว ชอบอาศัยอยู่นอกอาคาร รับประทานอาหารทั้งหมดทุกอย่าง โดยมากกินซากพืชที่ตายแล้ว
๕.แทลงสาบเมืองที่มีอากาศร้อน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Supellasupellectilium(Serville) มีชื่อสามัญว่าtropical cockroachหรือ brown-banded cockroach ชาวไทยมักเรียกลาย ประเภทนี้มีลัษณะคล้ายตามเยอรมัน แต่มีขนาดเล็กกว่า ลำตัวยาว ๑-๑.๒ มม. มีแถบสีเหลืองตามแนวขวาง ๒ แถบ แถบแรกอยู่โคนปีก อีกแถบอยู่ปีก จำนวนมากปีกมักไม่ปิดปลายส่วนท้อง เจอทั่วๆไป หาเลี้ยงชีพเวลากลางคืนถูกใจบิน ชอบอยู่ในที่แห้งและร้อน ถูกใจอยู่ที่สูง เช่นในตู้เสื้อผ้ส รับประทานอาหารทุกชนิดโดยเฉพาะของเสียแล้วก็ของที่ตายแล้ว
๖.
แมลงสาบสุรินัม มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Pycnocellissurinamensis(Linnaeus)มีชื่อสามัญว่าSurinamcockroach ชาวไทยมักเรียก หรือแกลบขี้เลื่อย เพราะเจอตามกองขี้เลื่อย มีขนาดลำตัวยาวราว ๑.๕ เซนติเมตร ส่วนท้องกว้างที่สุด ๑ เซนติเมตร ส่วนหัวและอกข้อแรกสีดำ ขอบข้างหน้ารวมทั้งด้านข้างเกือบจะตลอกมีสีเหลืองแก่ ปีกสีน้ำตาล ขาสีน้ำตาลอ่อน ละเว้นขาข้างหลังสีน้ำตาลเข้มตัวเมียปีกสั้นกว่าลำตัว เมื่อหุบปีกจีงมองเห็นปลายท้องโผล่ออกมา อาศัยอยู่นอกบ้านตามกองขี้เลื่อย กองแกลบ รวมทั้งกองขยะที่เปื่อยยุ่ย นิยมจับมาเกี่ยวเบ็ดเป็นเหยื่อสำหรับตกปลา
คุณประโยชน์ทางยาหมอแผนไทยใช้ “ขี้
[url=https://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/16960527/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%9A]แมลงสาบ[/i][/url]” เข้ามาเป็นเครื่องยาในยาไทยหลายขนาน ขี้ที่ใช้นั้นเป็นขี้ที่อาศัยอยู่ตามอาคารบ้านเรือน นำมารวมกัน ก่อนใช้ต้อง “ฆ่า” ซะก่อนวิธีทำก็คือ ให้นำไปคั่วให้เกรียมก่อนประยุกต์ใช้ ตำราสรรพคุณยาโบราณว่า ขี้วมีรสจืด แก้อักเสบฟกบวม แก้พิษร้อน แก้กาฬโรค ในพระหนังสือมุจาปักขันทกาให้ยาแก้นิ่วขนานหนึ่งเข้า “มูล เป็นเครื่องยาด้วย ดังต่อไปนี้ ถ้าจะแก้ท่านให้เอาพริกไทย ๑ ขิง ๑ ดีปลี ๑ กระเทียม ๑ ผิวมะกรูด ๑ ไพล ๑ ขมิ้นอ้อย ๑ สุวรรณถันแดง ๑ มูล
แมลงสาบ ๑ เอาสิ่ง ๑ บาท บอแร็กสตุเท่ายาทั้งหลายแหล่ บดทำแท่งไว้ จึงเอาสารส้มยัดเข้าในผลแตงกวา หมกไฟแกลบห็สุกบีบเอาน้ำฝนยานี้รับประทาน ในพระคู่มือปฐมจินดาร์ให้ยาขนานหนึ่งชิอ “ยามหาไชยมงคล” ใช้แก้หอบ แก้ไข้ ยาขนานนี้เข้า “” เป็นเครื่องยาด้วย ดังนี้ ยาเชี่อมหาไชยมงคลแก้หอบ ท่านให้เอา กฤษณา ๑ จันทน์ชะมด ๑ เปลือกสันมีดพร้านางแอ ๑ หญ้าพันงูแดง ๑ กำมะถันแดง ๑ มูล ๑ ผลผักชี ๑ นอแรด ๑ งาช้าง ๑ เขากวาง ๑ รวมยา ๑๐ สิ่งนี้เอาเท่าเทียม ทำเป็นจุณ บดปั้นแท่ง ละลายน้ำมะนาวกินหอบทราง ถ้าหากจะแก้ไข้เหนือละลายน้ำใบทับทิมต้ม
